Fizik-Astronomi Taha Berk Arslan 03/05/2025 0 Yorumlar

Cassini-Huygens Uzay Görevi

Yazar: Ömer Önal
Editör: Taha Berk Arslan

CASSİNİ-HUYGENS’İN SATÜRN VE TİTAN SERVÜVENİ

Cassini-Huygens görevi, Pioneer ve Voyager araçlarının Satürn’ün yanından geçişinden sonra Satürn’ün yörüngesine girip Satürn ve Satürn sistemi hakkında daha fazla bilgi toplamayı amaçlayan uzay misyonuduydu. İsmini astronom ve matematikçi olan Giovanni Cassini ve Christiaan Huygens’tan alır.

ARAÇ HAKKINDA BİLGİLER
Yaklaşık 6 ton ağırlığındaki şu ana kadar yapılmış en ağır gezegenlerarası sonda özelliğini taşıyan, iki parçadan oluşan aracı (Cassini ve Huygens) NASA (ABD), ESA (Avrupa) ve ASI (İtalya) tarafından geliştirildi. NASA anten hariç Satürn’ün yörüngesinde ve uyduların yanından geçecek Cassini aracını, ESA, Satürn’ün en büyük uydusu olan ve güneş sisteminde atmosferi olduğu bilinen uydu olan Titan’a iniş yapacak olan Huygens aracını, ASI ise aracın Cassini’nin antenini tasarlayacaktı. Sonda Güneş’ten uzak bir mesafeye gönderileceği için RTG (Radyoizotop Termoelektrik Jeneratör) ile sağlayacaktı. (RTG radyoaktif bir izotopun bozunmasından ortaya çıkan ısıyı elektriğe dönüştürür.) Fırlatma aracı olan Titan IVB ABD Hava Kuvvetleri’ne aitti. Bu araç zamanındaki en güçlü fırlatma aracıydı. Alçak Dünya Yörüngesi’ne 20 ton kaldırabiliyordu.

FIRLATMA

15 Ekim 1997’de Cape Canereval’dan fırlatılan uzay aracı, en güçlü aracın seçilmesine rağmen direk olarak Satürn’e fırlatılmak için çok ağırdı. Satürn’e ulaşmak için aracın iki kere Venüs bir kere Dünya ve bir kere de Jüpiter’in yanından geçerek o gezegenlerden yerçekimi asisti aldı. Ayrıca sonda Jüpiter’in yanından geçerken yeni enstürmanlarını ve kameralarını denedi. Görevin ilginç taraflarından biri de araç derin uzaydayken dünya tam karşıda olduğu için radyo dalgalarını dünyaya gönderirken dalgalar Güneş’in yakınından geçti ve genel görelelik hakkında öncekilere göre 250 kat daha hassas bir deney yaptı. Cassini-Huygens 1 Temmuz 2004 tarihinde Satürn’ün yörüngesine ulaştı.

ÖNCELİKLİ GÖREV

(2004-2008)Bu dönem Cassini-Huygens’ın asıl görev zamanıdır. Bu süre içerisinde Huygens aracı Titan’a inmiş, Cassini Titan’ın, Encladaus’un ve daha pek çok uydunun yanından geçmiş ve bilgiler toplamıştır. Bunun yanında araç Satürn’de iki tane yeni ay keşfetmiştir. Aynı zamanda bu dönemin başında halkalar da detaylı bir şekilde gözlemlenmiştir .

Cassini-Huygens Satürn yörüngesine giriyor.

HUYGENS SONDASININ TİTAN’A İNİŞİ (2005)

2004 yılının sonuna kadar Cassini aracına bağlı olan Huygens, 14 Eylül’deki tam kontroller bittikten 25 Aralık 2004’de Cassini sondasından Titan’da inmek için ayrıldı. Araç hem karaya hem de Titan’daki bir metan okyanusuna iniş için tasarlanmıştı. 14 Ocak 2005’te atmosfere giren üç yüz kilogram ağırlığındaki Huygens, yaklaşık iki saat sonra paraşüt ile iniş yaptı ve böylece Dünya’dan inilen en uzak yere inmiş araç oldu. Hem inerken hem de indikten sonra hem Titan’ın atmosferi ve Titan’ın öteki özellikleri hakkında değerli veriler topladı. 72 dakika boyunca (bu süreden sonra Cassini Titan’dan uzaklaştığı için Huygens artık sinyallerini iletecek bir araç yoktu.) sinyal gönderdi. Bugün hala bilgileri üzerinde çalışmalar yapılmaktadır.

EKİNOKS GÖREVİ (2008-2010)

Bu zamanda araç Enclauds’a 25,50 ve 200 kilometrelik en yakın geçişlerini yaptı. Geçişlerde uyduda su buharı püskürten gayzer benzeri yaoılar gözlemlendi. Bu durum Encaladus’un Europa gibi yüzeyin altında bir okyanus olduğunu ve bu uyduda yaşama sahiplik yapacak bir potansiyel olduğu anlaşıldı. Ekionks zamanında Satürn’ün halkalarını gözlemledi. (Ekinoks zamanında ışık direkt olarak gezegenin ekvatoruna vurur.)

GÜNDÖNÜMÜ GÖREVİ (2010-2017)

Görevin son uzatması. Sonda Satürn’ün yörüngesinde 155 tane fazladan tur attı, uyduların yanından geçti. Bu aşama görev ile birlikte Büyük Final’de sona erdi

GÖREV SIRASINDA YAŞANAN SIKINTILAR

Antenle ilgili olan bir yazılım hatası Cassini ile Huygens arasında olan iletişimde Doppler Kayması yüzünden olan bir iletişim zamanı hatası çıkardı. Hata Cassini’nin yaptığı bir manevra ile düzeltildi. İkinci hata yine bir yazılım hatası idi. Bu sıkıntı yüzünden Huygens’ın sinyal verici sisteminde bir sıkıntı çıkardı. Huygens’tan beklenenden daha az veri gönderildi.

BÜYÜK FİNAL (2017)

Yakıtını bitiren Cassini sondası sonradan uydulara çarpma durumunda uydularda olası bir yaşama risk teşkil etmemek için araç Satürn’e kendisinin yok oluşu ile sonuçlanacak kontrollü bir dalış yaptı. Daha önce Satürn’den hiç görülmemiş bilgiler topladı ve fotoğraflar çekti, Satürn’ün atmosferi hakkında detaylı bilgiler topladı. Görev, 15 Eylül 2017’de sona erdi.