Very Large Telescope’ten (Çok Büyük Teleskop) elde edilen spektroskopik veriler üzerine yayımlanan yeni bir makale (erişim için tıklayınız), 3I/ATLAS’ı çevreleyen gaz bulutunda şaşırtıcı bir şekilde demir olmaksızın nikel tespit edildiğini bildirdi. Demir olmaksızın nikel bulunması, nikel alaşımlarının endüstriyel üretiminin bir göstergesidir. Bu veri, 3I/ATLAS için yeni bir anormallik teşkil etmektedir. Doğal kuyruklu yıldızlar, genellikle demir ve nikeli aynı anda gösterir, çünkü her iki element de süpernova patlamalarının enkazlarında birlikte üretilir.
(Bu anormal durum insanlık için tespit edilmesi gereken merak uyandırıcı bir gelişme)
Bu anormallik, 3I/ATLAS’ın olası teknolojik kökenine dair başka bir ipucu olabilir mi? Makale, kimyasal oluşumun nikel karbonil kanalıyla gerçekleştiğini öne sürüyor ki bu, kuyruklu yıldızlarda son derece nadir ve egzotik bir olasılıkken, endüstriyel nikel arıtımı için standart bir teknolojidir.
3I/ATLAS için anlaşılan nikel kütle kaybı oranı, Dünya-Güneş ayrımının (AU) 2,8 katı bir güneş merkezli uzaklıkta saniyede yaklaşık 5 gramdır. Bu oran, güneşe olan mesafenin azalmasıyla birlikte -8.43 (+/-0.79) kuvvet yasası indeksiyle çarpıcı bir artış göstermektedir.
3I/ATLAS’ı çevreleyen bulut üzerindeki spektroskopik veriler aynı zamanda, 2.85 AU’da saniyede yaklaşık 20 gramlık bir kütle kaybı oranı ve -9.38’lik (+/-1.2) bir kuvvetle güneş merkezli uzaklığa daha da dik bir bağımlılık gösteren siyanür (CN) de ortaya koymaktadır.
Bu sonuçlar, SPHEREx uzay gözlemevi (burada) ve Webb uzay teleskobu (burada) tarafından ima edilen kimyasal anormalliklere eklenmektedir. Bu gözlemler, 3I/ATLAS’ı çevreleyen gaz bulutunun kütlesel olarak %95 CO2 ve sadece %5 H2O ile domine edildiğini ortaya çıkarmıştır; bu, beklenen su zengini bir kuyruklu yıldızdan çok farklıdır. Çekirdeğin, SPHEREx tarafından toplanan 1 mikronluk verilerden anlaşılan 46 kilometrelik çaptan çok daha küçük olduğu fikri, 3I/ATLAS’tan gelen neredeyse tüm güneş ışığını yansıtmak için yoğun bir toz koması gerektirir. Bu durumda toz, güneş radyasyon basıncıyla çekirdeği takip edecek şekilde itilir ve belirgin bir kuyruklu yıldız kuyruğu oluştururdu. Ancak, Hubble Uzay Teleskobu görüntüsünde (burada mevcut) 3I/ATLAS çevresinde herhangi bir kuyruklu yıldız kuyruğu gözlemlenmemiştir; bu görüntü, Güneş yönüne dik olarak yanlara doğru uzandığı kadar geriye doğru da uzanmıştır.
Öte yandan, güneş ışığının çoğu çekirdeğin yüzeyi tarafından yansıtılıyorsa, o zaman 3I/ATLAS önceki yıldızlararası nesne olan 2I/Borisov’dan bir milyon kat daha kütlelidir. Eğer 3I/ATLAS rastgele bir yörüngedeki bir kaya olsaydı, 46 kilometrelik bir çekirdeği tespit etmeden önce 2I/Borisov ölçeğinde bir milyon nesne tespit etmemiz gerekirdi. 3I/ATLAS’ın yörüngesinin gezegenlerin ekliptik düzlemiyle (burada tartışılmıştır) ince ayarlı hizalanması, 3I/ATLAS keşfedildikten birkaç gün sonra yazdığım bir makalede (buradan erişilebilir) öne sürdüğüm gibi, teknolojik bir tasarımla iç güneş sistemini hedeflemiş olabileceğini düşündürmektedir.
Bu raporu, “Astrofizik ve Parçacık Fiziğinde Güncel Temalar 2025” başlıklı bir konferansta ders vermek üzere davet edildiğim ve Nobel ödüllü David Gross ile diğer önde gelen fizikçiler ve astrofizikçilerin katıldığı Kopenhag’dan yazıyorum.
Kopenhag, fizikçiler tarafından kuantum mekaniğinin Kopenhag yorumunun doğduğu yer olarak iyi bilinir. Niels Bohr Enstitüsü’ndeki A Oditoryumu’na girdiğimde, oda tanıdık geldi. Bu oditoryumun 1930 yılına ait bir fotoğrafını hatırladım; ön sırada kuantum mekaniğine öncülük eden Niels Bohr, Werner Heisenberg, Wolfgang Pauli ve Lev Landau’yu gösteriyordu. Niels Bohr, Albert Einstein ile kuantum mekaniğinin doğru yorumu üzerine tartışmış ve onun belirsizlik, kuantum ölçümlerinin geri döndürülemezliği ve tamamlayıcılık – nesnelerin aynı anda gözlemlenemeyen veya ölçülemeyen belirli tamamlayıcı özellik çiftlerine sahip olduğu – görüşü, modern fizik anlayışını oluşturmak üzere galip gelmiştir.
Ahşap sıranın ortasına bir yer seçer seçmez, 95 yıl önce Wolfgang Pauli’nin oturduğu yere oturduğum bilgisi verildi. Ama o anda aklıma gelen tek şey, oturma sırasının ne kadar rahatsız olduğu ve bu aydınlar için bir asır önce yaşam kalitesinin ne kadar daha kötü olması gerektiğiydi. Yine de, keşif heyecanının rutin olduğu ve geleneksel düşünceden sapmaların sosyal medyada alay edilmek yerine kutlandığı 95 yıl önceki aynı odada olmayı memnuniyetle değişirdim.
Dersim (buradan erişilebilir) iki bölüme ayrılmıştı: kara delikler ve yıldızlararası nesneler. İkinci bölüm, kahve arasında dinleyicilerden gelen bir talep üzerine son dakikada eklendi.
Çığır açan tartışmaları işaretleyen 1930 fotoğrafının ruhuna uygun olarak, 3I/ATLAS üzerine yapılan canlı fikir alışverişinden keyif aldım. Dersimi takip eden Soru-Cevap bölümünde, odayı dolduran ve arkada ayakta duran heyecanlı dinleyiciler, 3I/ATLAS hakkında çok sayıda soru sordular. David Gross, 3I/ATLAS’a mesaj göndermekle, teknolojik ise neden CO2 saldığıyla ve kütleçekimsel olmayan bir ivmelenmeye dair herhangi bir kanıt olup olmadığıyla ilgileniyordu. Konferans organizatörleri Emil Bohr ve Johan Samsing, “Ne kadar harika ve canlandırıcı bir konuşma,” dediler. 45 yıllık fizik kariyerimde nadir bir an için, gerçek bir merak duygusu ve tüm olasılıkların otantik bir şekilde tartışıldığı bir ruh hissettim. Beni fiziğe ilk etapta çeken ruh buydu. A Oditoryumu ondan beklediğimi verdi. Hepimizin oturduğu sert ahşap sıra görevini yaptı. Bu, kuantum mekaniği keşfedildiğinde fiziksel dünyaya dair algımızı devrimleştiren ve bir uzaylı teknolojisiyle karşılaştığımızda zihinsel dünyamızı devrimleştirecek olan inatçı gerçeklerin bir metaforudur.
3 Ekim 2025’te, 3I/ATLAS, Mars Keşif Yörünge Aracı’ndaki HiRISE kamerasının 29 milyon kilometre yakınından geçecek ve onu piksel başına 30 kilometrelik bir çözünürlükle görüntüleyebilecek. Böyle bir görüntü, çekirdek ve komanın yansıyan güneş ışığına katkılarını ayırabilir ve çekirdeğin boyutunu daha büyük bir güvenle sınırlayabilir.
David Gross, 3I/ATLAS’ı ondan gelebilecek herhangi bir teknolojik radyo iletimi için radyo teleskoplarla da gözlemlememiz gerektiğini önerdi. Katılıyorum. Bu karşılaşma, yıldızlararası boyutlarda bir kör randevudur ve herhangi bir kör randevuda en iyi tavsiyem şudur: “Karşı tarafı gözlemleyin.” Biz zaten bir asırdan fazla bir süredir radyo sinyalleri yayınlayarak varlığımızı ortaya koyduk. Bu eylem, ziyareti tetiklemiş olabilir. Eğer 3I/ATLAS, Oort Bulutu‘nun iç kenarından, Dünya-Güneş ayrımının yaklaşık 1000 katı bir mesafeden kaynaklanmış olsaydı, yolculuğuna 80 yıl önce, radyo yayınlarının Dünya’da rutin hale geldiği zamanlarda başlamış olurdu. İlk nükleer patlama, tam 80 yıl önce, 16 Temmuz 1945’te gerçekleşti.
Bir yandan, 3I/ATLAS’ın CO2 zengini bir kuyruklu yıldız çıkması, insanlığın uzaylı teknolojisinden bir risk altında olmadığı anlamına geleceği için memnun olurdum, ama diğer yandan – insanlığın kendi kendini yok etmekten kaçınmak için umutsuzca bir uyandırma çağrısına ihtiyacı var.
Kahve arasında, parlak Alex Lupsasca bana kara delik uzay-zamanlarındaki üç yeni simetri üzerine yaptığı son matematiksel keşfinden (burada tartışılmıştır) bahsetti. Onları keşfetmek için emek verdikten sonra, Alex ChatGPT’den bu simetrileri bulmasını istedi ve bu Yapay Zeka (AI) sisteminin en son sürümünün aynı görevi hızla başardığını öğrenince şok oldu. Daha sonra OpenAI ile yapay zeka sisteminin eski veriler üzerinde eğitildiği için makalesine erişimi olmadığını doğruladı. Belki de insanüstü zeka zaten aramızda.
Elbette, uzaylı yapay zekası kendi dijital yaratımlarımızı geçebilir. Gelecekteki herhangi bir yıldızlararası nesne, Loeb Ölçeğinde 10. sırada yer alan bir teknolojik teknoloji olarak ortaya çıkarsa, Evren’in bize bir kez daha çok ihtiyaç duyulan bir kozmik alçakgönüllülük duygusu bahşettiği için minnetle dolmalıyız.
YAZAR HAKKINDA
Avi Loeb, Galileo Projesi’nin başkanı, Harvard Üniversitesi’nin Kara Delik Girişimi’nin kurucu direktörü, Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi’ndeki Teori ve Hesaplama Enstitüsü’nün direktörü ve Harvard Üniversitesi astronomi bölümünün eski başkanıdır (2011–2020).[1][2] Kendisi, Başkan’ın Bilim ve Teknoloji Danışmanları Konseyi’nin eski bir üyesi ve Ulusal Akademiler Fizik ve Astronomi Kurulu’nun eski başkanıdır.[2] “Extraterrestrial: The First Sign of Intelligent Life Beyond Earth” adlı çok satan kitabın ve 2021’de yayımlanan “Life in the Cosmos” adlı ders kitabının ortak yazarıdır.[1] “Interstellar” adlı yeni kitabının ciltsiz baskısı Ağustos 2024’te yayımlandı.
Bu yazı MEDIUM sitesindeki https://avi-loeb.medium.com/a-steeply-rising-production-of-cyanide-and-nickel-without-iron-in-the-gas-plume-around-3i-atlas-536e20674303 yazısının çevirisidir.
About the Author
7 thoughts on “3I/ATLAS Çevresindeki Gaz Bulutunda Demir Olmaksızın Hızla Artan Siyanür ve Nikel Üretimi”