3I/ATLAS’ın Anti-Kuyruğu Kuyruğa Dönüştü! -

İspanya’nın Kanarya Adaları’nda bulunan 2,5 metre çaplı Nordik Optik Teleskop tarafından çekilen yıldızlararası nesne 3I/ATLAS’ın yeni görüntüleri, Temmuz ve Ağustos 2025’te 3I/ATLAS’ın Güneş’e doğru olan anti-kuyruğunun Eylül 2025’te bir kuyruğa dönüştüğünü ortaya koyuyor. Ekim ayı boyunca yeryüzünden gözlem yapmak mümkün değil, neden diye sorarsanız, çünkü 3I/ATLAS gökyüzünde Güneş’e çok yaklaştı ve bu bizler için bir sorun.

3I/ATLAS’tan kaynaklanan kütle kaybı oranı, yüzeyine çarpan güneş radyasyonu akışıyla kabaca orantılıdır. Yazar David Jewitt ve Jane Luu, bu bağımlılığın, SPHEREx uzay gözlemevi ve Webb uzay teleskobu tarafından daha önce elde edilen spektroskopik verilerden (sırayla burada ve burada rapor edilmiştir) zaten çıkarıldığı üzere, karbondioksit (CO2) gazının aktivitenin ana itici gücü olduğuyla tutarlı olduğunu belirtiyor. Webb teleskobu tarafından ölçülen mükemmel spektrum (burada rapor edilmiştir), Dünya ve Güneş mesafesinin 3,32 katı (au) uzaklıkta saniyede yaklaşık 150 kilogram kütle kaybı oranı olduğunu ve kütle bileşiminin %87’sinin CO2, %9’unun CO ve yaklaşık %4’ünün H2O olduğunu göstermiştir.

Hubble Uzay Teleskobu

3IATLASin-Anti-Kuyrugu-Kuyruga-Donustu-1 3I/ATLAS'ın Anti-Kuyruğu Kuyruğa Dönüştü! Çeviriler Fizik-Astronomi

Hubble Uzay Teleskobu tarafından 21 Temmuz 2025’te yapılan yüksek çözünürlüklü 3I/ATLAS görüntüleri (burada rapor edilmiştir), 2:1 oranında uzamış ve görüş açısı düzeltilmiş olarak üç boyutlu olarak yaklaşık 10:1 uzama ve gösteren belirgin bir güneş yönünde anti-kuyruk ortaya çıkardı söylenenlere göre ki bu bir jeti andırıyor. Eric Keto ile iş birliği içinde yazdığım bir makalede (buradan erişilebilirsiniz), bu güneş yönündeki jet, 3I/ATLAS’ın çekirdeğinden CO2 süblimasyonu sonucu fırlatılan H2O buz parçacıklarının güneş ışığını dağıtmasıyla domine edildiği şeklinde açıklandı.

Eric Keto ile birlikte, 3I/ATLAS’ın anti-kuyruğunun Eylül 2025’te kuyruğa geçişini açıklayan detaylı bir teorik model (buradan erişilebilir) yayınladık. Nordik Optik Teleskoplara ek olarak, Keck teleskobu (burada rapor edilmiştir) ve Gemini Güney gözlemevi (burada rapor edilmiştir) ile yapılan gözlemler, anti-kuyruğun azalmasını ve Güneş’ten uzaklaşan yönde bir kuyruğun büyümesini gösteriyor. Modelimiz bu evrimin ardındaki fiziği detaylandırıyor. 3I/ATLAS Güneş’e yaklaştıkça, süblimasyon oranının üstel sıcaklık bağımlılığı, buz parçacıklarının üretim oranında sürekli bir artışa ve akış içindeki kalma sürelerinde keskin bir düşüşe neden olur. Birleşik etkiler, H2O buz tanelerinden kaynaklanan toplam saçılma kesit alanında, Güneş’ten 3 ila 4 au uzaklıkta bir zirve üretir. Daha yakın helio-merkez mesafelerde, saçılma, daha uzun ömürlü refrakter toz parçacıkları ve kuyruk oluşturacak kadar uzun süre hayatta kalan daha büyük uçucu taneler tarafından domine edilir.

Mars Reconnaissance Orbiter

Mars Reconnaissance Orbiter üzerindeki HiRISE kamerası tarafından 2 Ekim 2025’te çekilen görüntüler (hala mevcut değil, muhtemelen ABD hükümetinin kapanması nedeniyle), 3I/ATLAS çevresindeki parıltının 30 kilometre piksel çözünürlüğüyle yan bir görünümünü sağlayacaktır. Yayınlandığında, bu görüntüler, 3I/ATLAS çevresindeki buzlu komanın Keto-Loeb modeli için mükemmel bir test sunacaktır.

Temmuz’dan Ekim 2025’e kadar 3I/ATLAS’tan kaybedilen toplam kütle miktarı yaklaşık 2 milyon tondur. Bu, 3I/ATLAS’ın toplam kütlesinin 0,00005’inden daha az bir kesre denk gelir. Yıldızlararası nesnenin, Richard Cloete ve Peter Veres ile birlikte yazdığım bir makalede (buradan erişilebilir) belirtildiği üzere, yörüngesinde tespit edilebilir yerçekimi dışı geri tepme olmaması nedeniyle 33 milyar tondan daha büyük bir kütleye sahip olduğu çıkarıldı.

3I/ATLAS çevresindeki gaz bulutunun tamamı, 5 kilometre çapındaki katı bir nesnenin yüzeyinden yalnızca 4 santimetre ortalama kalınlıkta bir tabakanın aşınmasını gerektirir; bu, elinizin avuç uzunluğu ile Manhattan Adası’nın uzunluğu arasındaki oranla karşılaştırılabilir. Söylemeye gerek yok, 3I/ATLAS’ın gerçek doğasını, şimdiye kadar döktüğü deri tabakasından çıkaramayız.

Meslektaşım Adam Hibberd, eğer nesne bir uzaylı uzay aracıysa ve yavaşlıyorsa ve anti-kuyruk frenleme itiş gücü ise, perihelion yakınında anti-kuyruktan kuyruğa bu geçişin tamamen beklenebilir olacağını belirtti. Bu durumda, geçiş, kontrollü manevra gösteren beklenmedik bir fenomen şeklinde bir teknolojik imza oluşturacaktır, muhtemelen Mars ve Jüpiter yörüngeleri arasında bağlı bir helio-merkez yörünge elde etme niyetiyle.

3I/ATLAS

3I/ATLAS’ın yüzeyi perihelionda en az 33 gigawatt güneş radyasyonuna maruz kalacağından, 19 Aralık 2025’te Dünya’ya en yakın yaklaşımında yapılacak perihelion sonrası gözlemler, doğası hakkında en önemli ipuçlarını sağlayacaktır. Eğer yoğun güneş ısınması sonucu 3I/ATLAS doğal bir kuyruklu yıldız özelliklerinin tamamını gösterirse, Loeb ölçeğinde (burada ve burada nicelendirilmiştir) sıralamasını 2’ye düşüreceğim. Sıralama 0’a düşmeyecek, çünkü 3I/ATLAS’ın 1I/`Oumuamua ve 2I/Borisov’a kıyasla çok daha büyük kütlesi ve ekliptik düzlemle ince ayar yapılmış yörünge hizalaması asla kaybolmayacak.

Ana Görsel açıklaması: İspanya’nın Kanarya Adaları’ndaki Nordik Optik Teleskobu’ndan yeni görüntüler. 3I/ATLAS çevresindeki parıltının evrimi, Güneş’e doğru olan bir anti-kuyruktan, Güneş’ten uzaklaşan bir kuyruğa geçişi gösteriyor. En parlak piksel kırmızı bir nokta ile işaretlenmiş. Güneş yönü Batı olarak belirtilmiş ve her tarihte Güneş’ten olan mesafe, Dünya-Güneş ayrılığı birimi (au) cinsinden ifade edilmiş. (Kaynak: Jewitt ve Luu 2025)

Yazar Hakkında

yazar-4-676x1024 3I/ATLAS'ın Anti-Kuyruğu Kuyruğa Dönüştü! Çeviriler Fizik-Astronomi

Avi Loeb, Galileo Projesi’nin başkanı, Harvard Üniversitesi’nin Kara Delik Girişimi’nin kurucu direktörü, Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi’ndeki Teori ve Hesaplama Enstitüsü’nün direktörü ve Harvard Üniversitesi astronomi bölümünün eski başkanıdır (2011–2020).[1][2] Kendisi, Başkan’ın Bilim ve Teknoloji Danışmanları Konseyi’nin eski bir üyesi ve Ulusal Akademiler Fizik ve Astronomi Kurulu’nun eski başkanıdır.[2] “Extraterrestrial: The First Sign of Intelligent Life Beyond Earth” adlı çok satan kitabın ve 2021’de yayımlanan “Life in the Cosmos” adlı ders kitabının ortak yazarıdır.[1] “Interstellar” adlı yeni kitabının ciltsiz baskısı Ağustos 2024’te yayımlandı.

Bu yazı MEDIUM sitesindeki https://avi-loeb.medium.com/the-anti-tail-of-3i-atlas-turned-to-a-tail-9ad2479b6633 yazısının çevirisidir.